Η μεταφορά είναι ένα στρατηγικό στοιχείο που δίνει μια ανταγωνιστική θέση στον πωλητή. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις επιλέγουν τον τρόπο μεταφοράς σύμφωνα με το κόστος, τον χρόνο, την ασφάλεια και την προστασία. Άλλα κριτήρια όπως η φύση των προϊόντων, η ποιότητα και η χώρα εισαγωγής θα καθορίσουν την επιλογή του κύριου τρόπου μεταφοράς. Οι εξαγωγείς εμπιστεύονται συχνά αυτές τις διαδικασίες σε έναν εξωτερικό συνεργάτη όπως ο αποστολέας, ο οποίος πρόκειται να οργανώσει τις συμβατικές υπηρεσίες των διοικητικών μεριμνών. Ως εκ τούτου, ο αποστολέας μπορεί να παίξει διαφορετικούς ρόλους. Μπορεί να αντικαταστήσει τον εξαγωγέα για τις συναλλαγές με τις υπηρεσίες (π.χ τελωνεία).
Μπορεί να διαπραγματευτεί τα μέσα συγκοινωνίας (πράκτορας) και τελικά μπορεί να συγκεντρώσει τις αποστολές των εμπορευμάτων, που έχουν έναν ή περισσότερους ναυλωτές, στη διεύθυνση ενός ή περισσότερων εισαγωγέων. Κατά συνέπεια, το έξοδα μεταφοράς θα τα μοιραστούνε με διάφορους πελάτες (λειτουργία ομαδοποίησης). Οι αποστολείς έχουν έναν ελαφρύτερο στόχο της διαχείρισης και είναι σε μεγάλο βαθμό εξοπλισμένοι με συστήματα που επιτρέπουν την επιτάχυνση της μετάβασης των εμπορευμάτων μέσω τελωνείου και την επίβλεψη των αποστολών τους. Τα μέσα συγκοινωνίας είναι, για το μεγαλύτερο μέρος, η θαλάσσια και η χερσαία μεταφορά (εθνικές οδοί, τραίνα). Οι αεροπορικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν μόνο 2% της συνολικής μεταφοράς. Το υπόλοιπο ανήκει στην ταχυδρομική μεταφορά και την συγκοινωνία μέσω ποταμών.
Αεροπορικές μεταφορές | Θαλάσσιες μεταφορές | Οδικές μεταφορές | Μεταφορά σιδηροδρόμων | Τιμολόγηση
Το πλεονέκτημα των αεροπορικών μεταφορών βρίσκεται στην ταχύτητα και την ασφάλειά τους. Το κόστος του είναι υψηλότερο αλλά η ταχύτητα επιτρέπει τις συχνές παραδόσεις.
Οι αντιπροσωπείες που συμμετέχουν στις αεροπορικές μεταφορές είναι οι ακόλουθες :
Δύο τύποι αεροπλάνων συμμετέχουν στις διεθνείς μεταφορές των εμπορευμάτων :
Η σύμβαση αεροπορικών μεταφορών υπογράφεται μεταξύ του μεταφορέα (αεροπορική εταιρεία) και του φορτωτή που μπορούν να είναι πράκτορες. Στη σύμβαση δίνεται η συγκεκριμένη μορφή με επιστολή αεροπορικών μεταφορών (ΔΗΛΩΤΙΚΟ ΕΝΑΕΡΙΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΑWB). Η επιστολή αεροπορικών μεταφορών ή το δηλωτικό εναέριας μεταφοράς AWB μπορεί να προετοιμαστεί από την αεροπορική εταιρεία, τον ναυλωτή ή από το δέκτη. Το AWBis την ίδια στιγμή : απόδειξη της σύμβασης μεταφορών, αποτελεί απόδειξη της πλήρους χρέωσης των αγαθών βάσει των τιμών. Η υποχρέωση του μεταφορέα υπονοεί τις ακόλουθες ευθύνες :
Η βάση της παραγωγής δασμολογίων είναι η σχέση μεταξύ του βάρους και του όγκου σύμφωνα με το γεγονός ότι ένας τόνος είναι ίσος με 6 κυβικά μέτρα. Ως εκ τούτου, ο πραγματικός όγκος διαιρείται δια του 6 για τη διατήρηση του βάρους που χρησιμεύει η βάση για την παραγωγή δασμολογίων.
Οι θαλάσσιες μεταφορές έχουν την δικής τους θέση στο διεθνές εμπόριο. Είναι το φτηνότερο μέσο συγκοινωνίας και οι διορίες είναι πιο μακροχρόνιες.
Οι θαλάσσιες μεταφορές απαρτίζονται από δύο ευδιάκριτα μέρη που συμμετέχουν στη σύμβαση μεταφορών : ο φορτωτής και ο πλοιοκτήτης.
Ο φορτωτής αντιπροσωπεύει τα εμπορεύματα. Αυτός μπορεί να είναι ο πραγματικός ναυλωτής ή αντιπρόσωπός του (όπως μεταφορικά γραφεία) ή ακόμα και ο δέκτης των εμπορευμάτων.
Ο πλοιοκτήτης (θαλάσσια επιχείρηση) αντιπροσωπεύεται γενικά από έναν εκπρόσωπο.
Η φόρτωση των εμπορευμάτων μπορεί να γίνει σε δύο τύπους σκαφών : σκάφη εξειδικευμένα σε έναν ορισμένο τύπο εμπορευμάτων : χειριστές φορτίων, βυτιοφόρα βενζίνης ή σιλό για τα σιτηρά, σκάφη για μεταφορά φθαρτών κλπ.
Σκάφη που δεν είναι εξειδικευμένα όπως : συμβατικά σκάφη φορτίου που έχουν στη διάθεσή τους τα μέσα του χειρισμού φορτίου, εμπορευματοκιβώτια που προσαρμόζονται στον όγκο των εμπορευματοκιβωτίων, σκάφη που εξοπλίζονται με μια οπίσθια κεκλιμένη ράμπα που βοηθά το χειρισμό όλων των τύπων εμπορευμάτων (αυτή η τεχνική καλείται επίσης RORO (roll on-roll off)), μικτοί τύποι σκαφών όπως RORO + εμπορευματοκιβώτια που συνδυάζουν τη χρήση του εμπορευματοκιβωτίου με αυτό του κυλίσματος, τα σκάφη προοριζόμενα για τη μεταφορά αγαθών μέσω ποταμών και θαλάσσης.
Υπάρχουν τέσσερις τύποι αποστολών των σκαφών εμπορευματοκιβωτίων:
Οι θαλάσσιες μεταφορές μπορούν να αποτελέσουν μέρος του πλαισίου δύο τύπων συμβάσεων :
Τη σύμβαση μεταφορών, ο φορτωτής έχει την υποχρέωση να πληρώσει ένα ορισμένο φορτίο και ο μεταφορέας είναι δεσμευμένος να φέρει τα εμπορεύματα από τον έναν λιμένα στον άλλον ή τη σύμβαση φορτίου, όπου τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν σχετικά με τη θέση του πλοίου για μια προκαθορισμένη χρονική περίοδο.
Όσον αφορά τους συμμετέχοντες στη σύμβαση :
Ο φορτωτής πρέπει να φέρει τα εμπορεύματά του εγκαίρως και σε έναν προκαθορισμένο χώρο. Η μεταφορά της ιδιοκτησίας είναι πολύ σημαντική δεδομένου ότι χαρακτηρίζει την αρχή της συμβατικής περιόδου που καλύπτεται από τους κανόνες της μεταφοράς. Ο πλοιοκτήτης αναλαμβάνει υπ΄ ευθύνη του τα αγαθά ως προς την μεταφορά. Ο πλοιοκτήτης σχεδόν πάντα αντιπροσωπεύεται από τον πράκτορά του. Ο μεταφορέας παραδίδει τα έγγραφα θαλάσσιων μεταφορών.
Η φορτωτική θεωρείται ως απόδειξη της σύμβασης που υπογράφεται μεταξύ του φορτωτή και του μεταφορέα. Είναι ένα βασικό νομικό έγγραφο που αντιπροσωπεύει τα αγαθά.
Στα πλαίσια της ενεγγύου πίστωσης το πραγματικό όνομα του ναυλωτή πρέπει να αναφερθεί σαφώς και η ημερομηνία έκδοσης πρέπει να γίνει ουσιαστική.
Οι λέξεις «on board» είναι υποχρεωτικές ως απόδειξη της φόρτωσης. Η φορτωτική πρέπει επί πλέον να υπογραφεί από το μεταφορέα. Η λέξη «καθαρός» (clean) εκτιμάται και πιστοποιεί την αποδοχή των αγαθών χωρίς οποιεσδήποτε επιφυλάξεις.
Οι ναυτιλιακές διασκέψεις (που δεν είναι παρά συμφωνίες μεταξύ των θαλάσσιων επιχειρήσεων) καθορίζουν τους κανόνες στην τιμολόγηση.
Βασικό φορτίο : το βασικό φορτίο εξαρτάται από την κατηγορία εμπορευμάτων, τη μάζα, τον όγκο με την ένδειξη της ισοδυναμίας : 1 τόνος = 1 κυβικό μέτρο. Μια ελάχιστη δαπάνη παρέχεται για τις αποστολές με πλοίο και οι πρόσθετοι κανονισμοί εφαρμόζονται σε συγκεκριμένους τύπους εμπορευμάτων. Το θαλάσσιο φορτίο ορίζεται βάσει μονάδων πληρωμής (Μ.Π.= Μονάδες Πληρωμής). Αυτή η μονάδα πληρωμής είναι είτε τόνος, είτε όγκος, δηλαδή ότι συμφέρει στον μεταφορέα.
Οι μεταφορείς είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις και είναι οδηγοί φορτηγού μεταφορών. Είναι ταξινομημένοι σύμφωνα με την απόσταση των διαδρομών τους. Στην περίπτωση μεγάλης αποστολής, απαιτείται έγκριση. Οι οδικές μεταφορές χρησιμοποιούν 3 τύπους οχημάτων :
Όσον αφορά τις διεθνείς συμφωνίες, η Συνθήκη της Γενεύης αποκαλούμενη «Συνθήκη CMR» (Συνθήκη των εμπορευμάτων από οδική μεταφορά) καθορίζει τους όρους της μεταφοράς και τις ευθύνες του μεταφορέα. Όσον αφορά στη Συνθήκη TIR/IRT (διεθνείς οδικές μεταφορές), εφαρμόζεται στα αγαθά που δημιουργούνται ή παραδίδονται σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά που έχουν επικυρώσει τη σύμβαση.
Η σύμβαση οδικών μεταφορών είναι σε ισχύ μετά την υπογραφή της επιστολής που αποκαλείται Συνθήκη εμπορευμάτων από οδική μεταφορά. Η υπογραφή του μεταφορέα επιβάλλει μια ορισμένη ευθύνη στην περίπτωση της απώλειας η ζημιών. Στην περίπτωση των αντιρρήσεων που προβάλλονται από το μεταφορέα, πρέπει να συνυπογραφούν από το ναυλωτή/ αποστολέα.
Η τιμολόγηση λαμβάνει υπόψη το βάρος, τη φύση των εμπορευμάτων και την απόσταση που καλύπτεται. Η αναλογία βάρους/όγκου = 1 τόνος = 3 κυβικά μέτρα. Το οδικό δασμολόγιο απαιτεί ότι πρέπει να παρουσιαστούν τα εμπορεύματα που είναι πάνω από 100 κλ.
Δεδομένου ότι η ροή της κυκλοφορίας γίνεται όλο και περισσότερο πυκνή έξω από τις πόλεις, η τάση φαίνεται να είναι η χρησιμοποίηση των μεταφορών μέσω σιδηροδρόμων για την αποστολή των αγαθών, είτε συνδυάζεται ή όχι με άλλους τρόπους μεταφοράς. Ανάλογα με το μέγεθος της αποστολής, υπάρχουν διαφορετικοί τύποι :
Η Συνθήκη της Βέρνης 1890 ρυθμίζει τη μεταφορά από το σιδηρόδρομο. Περιλαμβάνει τη Συνθήκη CIM (η διεθνής Συνθήκη για τις σιδηροδρομικές μεταφορές). Αναθεωρήθηκε από τη Συνθήκη του 1985, δηλαδή της COTIF/CRIRT (Συνθήκη σχετικά με τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές).
Το έγγραφο μεταφορών που χρησιμοποιείται στην κυκλοφορία σιδηροδρόμων είναι η επιστολή των CIM οχημάτων. Υπάρχουν δύο μορφές : μια για την κανονική κυκλοφορία και μια για τη γρήγορη κυκλοφορία. Το πρωτότυπο απευθύνεται στον παραλήπτη, και ο αποστολέας θα λάβει έναν αριθμό σελίδας που συνδέεται με τη δέσμη. Το έγγραφο θα φακελωθεί εν μέρει από τον αποστολέα αλλά κυρίως από τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων.
Η Συνθήκη CIM δεν προβλέπει οποιαδήποτε δασμό στην έκταση στην οποία οι κανόνες δασμολογίου διαφέρουν από μια χώρα σε άλλη. Η φόρτωση σε σιδηρόδρομο επομένως εναρμονίστηκε με τον ακόλουθο τρόπο :
Πολύπλευρο δασμολόγιο : αυτό είναι ένα δασμολόγιο που ισχύει σε περισσότερες από 2 χώρες αλλά που αφορά μόνο έναν ιδιαίτερο τύπο εμπορευμάτων.
Διμερές δασμολόγιο : Εφαρμόζεται μεταξύ δύο χωρών και περιλαμβάνει όλους τους τύπους εμπορευμάτων: π.χ. γαλλο-γερμανική τιμολόγηση.
Στην περίπτωση απουσίας κοινού δασμολογίου, εφαρμόζεται η αρχή του «συγχωνευμένου εθνικού δασμολογίου». Αυτό το δασμολόγιο υπολογίζεται βάση των κανόνων του υπολογισμού που ακολουθούνται σε κάθε χώρα. Το κόστος της μεταφοράς έπειτα τελικά υποβάλλεται στη μετατροπή νομίσματος στην κατάλληλη συναλλαγματική ισοτιμία.
